واردات تجهیزات پزشکی، به‌ویژه واردات ست سرم ، آنژیوکت و میکروست همواره یکی از موضوعات چالش‌برانگیز در حوزه سیاست‌گذاری سلامت و تجارت بوده است. در حالی که بسیاری از شرکت‌ها تمایل دارند وارد بازار این محصول شوند، شواهد نشان می‌دهد که سیاست‌های موجود مانع از ورود شرکت‌های جدید به این حوزه شده است. این مقاله به بررسی وضعیت فعلی واردات ست سرم در ایران، حجم واردات، کشورهای تأمین‌کننده، تعداد شرکت‌های فعال و مشکلات مربوط به محدودیت‌های ورود شرکت‌های جدید می‌پردازد.
طبق آمار رسمی، در سال 1403 میزان دلاری واردات ست سرم به 13،284،911 دلار رسیده است. این حجم واردات نشان‌دهنده این است که تولیدات داخلی پاسخگوی نیاز داخلی نیست و واردات در این حوزه باید شکل بگیرد. همچنین، تعداد ست‌های سرم وارد شده در همین بازه زمانی 123،712،707 عدد بوده که رقم قابل‌توجهی محسوب می‌شود.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که کشورهای چین و هند تأمین‌کنندگان اصلی ست‌های سرم وارداتی به ایران هستند.
یکی از چالش‌های مهم در این حوزه، سیاست‌های اداره کل تجهیزات پزشکی است که اجازه ورود شرکت‌های جدید به بازار واردات ست سرم را نمی‌دهد. این تصمیم موجب ایجاد یک انحصار نسبی در میان شرکت‌های واردکننده شده و رقابت را به میزان قابل‌توجهی کاهش داده است. در حال حاضر، 154 شرکت در این حوزه فعالیت دارند که از این تعداد، حدود 130 شرکت به‌طور مستقیم در واردات مشغول هستند. این آمار نشان‌دهنده سهم بالای واردکنندگان در این حوزه است، در حالی که تولیدکنندگان داخلی سهم کمتری در بازار دارند.
وجود چنین انحصاری در واردات ست سرم می‌تواند اثرات منفی متعددی به همراه داشته باشد، از جمله:
با توجه به شرایط موجود، ضرورت اصلاح سیاست‌های واردات ست سرم احساس می‌شود. تسهیل ورود شرکت‌های جدید و ایجاد یک بازار رقابتی می‌تواند منجر به بهبود کیفیت محصولات، کاهش قیمت‌ها و حتی افزایش انگیزه برای تولید داخلی شود. اگر اداره کل تجهیزات پزشکی سیاست‌های خود را در این زمینه بازنگری نکند، ممکن است در آینده با چالش‌های بیشتری در تأمین این محصول حیاتی مواجه شویم. شفاف‌سازی در اعطای مجوزهای واردات و نظارت جدی بر کیفیت محصولات، گامی مهم در جهت بهبود این وضعیت خواهد بود.
در پایان باید اظهار داشت که ممنوعیت واردات به دلیل حمایت از تولید داخلی توجیح دارد ولی ممنوعیت واردات به دلیل حمایت از واردکنندگان قبلی را چگونه میتوان توجیح کرد؟
در اردیبهشت 1404 خبری مبنی بر رفع محدودیت واردات ست سرم و آنژیوکت روی سایت اداره کل آمده است. گویا همچنان IRC جدید صادر نمیشود.
